صرافی‌ها محلی برای خرید و فروش ارز به صورت اینترنتی هستند. صرافی‌های معمولی برای اینکه سرویس دهی مناسبی به کاربران خود داشته باشند و فرآیند معامله را سرعت دهند، به صورت متمرکز فعالیت می‌کنند. یعنی یک سرور قدرتمند مرکزی دارند که اطلاعات کاربران در آن ذخیره می‌شود. بعضی از تریدرها و فعالان دنیای ارز دیجیتال متمرکز بودن صرافی‌ها را یک نقطه ضعف می‌دانند. به همین دلیل صرافی غیرمتمرکز به وجود آمده است.
صرافی غیرمتمرکز یا decentralized exchange (DEX) یک سرویس آنلاین همتا-به-همتا (P2P) است که امکان انجام معامله مستقیم بین دوکاربر را فراهم می‌کند. این نوع از صرافی‌ها در شبکه بلاکچین ساخته می‌شوند و به تریدرها اجازه می‌دهند آزادانه به ذخیره یا معامله ارزهای دیجیتال خود بپردازند. اتریوم پرکابرد ترین بلاکچین برای ساخت صرافی غیرمتمرکز است با این حال صرافی‌های زیادی روی بلاکچین‌های دیگر مانند گرافن نیز به راه افتاده‌اند.
مزایای صرافی غیرمتمرکز
در واقع اصلی ترین مزیت صرافی غیرمتمرکز همان معماری توزیع شده و غیرمتمرکزی است که از کنترل شدن معاملات توسط یک شخص یا سازمان جلوگیری می‌کند. علاوه براین می‌توان به مزایای زیر نیز اشاره کرد.
امنیت و مقاومت بالا در مقابل هک: دارایی‌های کاربران در صرافی‌های DEX ذخیره نمی‌شود. از طرفی هک کردن یک سیستم توزیع شده بسیار سخت و مشکل است. بنابراین امنیت دارایی‌ها و اطلاعات در DEX بیشتر خواهد بود.
جلوگیری از دستکاری در معاملات: در گذشته سابقه داشته که بعضی از صرافی‌ها با دستکاری در معاملات باعث بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت‌ها شده‌اند. در صرافی غیرمتمرکز امکان چنین کاری به حداقل می‌رسد.
نا محدود بودن: یکی از مشکلاتی که خصوصا ما ایرانی‌ها با آن رو به رو هستیم، مسئله تحریم‌ها و قوانین داخلی کشورها است. صرافی‌های بین المللی به ایرانی‌ها خدمات ارائه نمی کنند و حتی دارایی‌های آن‌ها را مصدود می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز این مشکل را هم حل کرده‌اند. زیرا هیچکس حق محدود کردن کسی برای استفاده از امکانات این صرافی‌ها را ندارد.
معایب صرافی غیرمتمرکز
صرافی غیرمتمرکز مشکلات حل نشده زیادی دارد. این مشکلات باعث شده است تا در اکثر موارد تریدرها قید استفاده از این پلتفرم‌ها را بزنند. در واقع صرافی‌های توزیع شده کاربرد زیادی ندارند و در حال حاضر تنها افرادی با مقاصد خاص از DEXها استفاده می‌کنند.
غیر قابل بازیابی بودن دسترسی: برخلاف صرافی‌های متمرکز، هیچ راهی برای بازیابی رمز عبور‌های فراموش شده یا معاملات اشتباه خود ندارند.
امکانات و ابزار‌های محدود: در DEXها از ابزار‌های محبوب تریدرها و امکانات پر تعداد صرافی‌های آنلاین خبری نیست.
مشکل نقد شوندگی: حتی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز نیز دارای سهم بسیار اندکی از بازار معاملات هستند
سرعت پایین: چک کردن و تایید معاملات در صرافی غیرمتمرکز زمان بر است. زیرا این کار باید توسط ماینرها انجام شود. حجم پایین معاملات نیز باعث شده تا ماینر‌های کمی وجود داشته باشند. به همین دلیل خرید بیتکوین از یک صرافی معتبر بسیار راحت تر و سریع تر از صرافی غیرمتمرکز خواهد بود.
معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز
صرافی غیرمتمرکز بایننس
بایننس صرافی غیرمتمرکز خود را فوریه سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی کرد. کارمزدهای پایین این صرافی را می‌توان نقطه تمایز میان آن و دیگر رقبا دانست. رابط کابری مناسب و امنیت بالا از دیگر ویژگی‌های این صرافی غیرمتمرکز است.
به یاد داشته باشید که بایننس به‌صورت رسمی اعلام کرده است که کاربران کشورهای تحریم‌شده از جمله ایران، نمی‌توانند به خدمات این صرافی دسترسی داشته باشند. بااین‌حال برخی از کاربران ایرانی گزارش کرده‌اند که با استفاده از تغییر آی‌پی خود موفق به انجام معاملات در این صرافی شده‌اند. کاربران آمریکایی هم امکان انجام معاملات در این صرافی را ندارند.
صرافی غیرمتمرکز بایننس برای معاملاتی که در این پلتفرم انجام می‌شود کارمزد ناچیز ۰.۱ درصدی دریافت می‌کند. اگر این کارمزد با استفاده از ارز دیجیتال بایننس‌کوین پرداخت شود، این عدد ۰.۰۴ درصد است.
آی دی اکس
صرافی (IDEX) که با نام «صرافی دارایی‌های غیرمتمرکز اتریوم» شناخته می‌شود، از جمله جدیدترین صرافی‌های غیرمتمرکز است که بعد از آغاز به کارش، توجهات بسیاری را به‌سمت خود جلب کرد.
این صرافی شباهت‌های بسیاری با صرافی اتردلتا (EtherDelta) دارد و در واقع نوعی پلتفرم همتابه‌همتا برای تبادل توکن‌های ERC20 است. همچنین در این صرافی امکان سپرده‌گذاری ارزها نیز وجود دارد، قابلیتی که در کمتر صرافی غیرمتمرکزی نظیرش را دیده‌ایم.
امکانات و ساختار آی‌دی‌اکس شباهت‌های بسیاری به صرافی‌های عادی دارد.
بالانسر (Balancer)
بالانسر خود را یک پلتفرم مدیریت سبد سرمایه‌گذاریِ غیرامانت‌داری و ارائه‌دهنده نقدینگی معرفی می‌کند. با اتصال کیف پول خود به این صرافی می‌توانید اتریوم و طیف گسترده‌ای از توکن‌های مبتنی بر اتریوم را معامله کنید.
اواخر ماه مارس ۲۰۲۰، شبکه اصلی بالانسر راه‌اندازی شد و حجم معاملات روزانه این صرافی در حال حاضر بیش از ۲۱ میلیون دلار عنوان شده است.
بنکور
صرافی بنکور (Bancor) از یک مدل منحصربه‌فرد در سازوکار خود استفاده می‌کند. در این صرافی، کاربران می‌توانند توکن‌های ERC-20 خود را در با توکن‌های اسمارت (Smart)، توکن اصلی شبکه بنکور، معامله کنند.
در طرف دیگر، دارندگان این توکن‌ها نیز می‌توانند اسمارت‌های خود را با دیگر توکن‌های مبتنی بر ERC-20 معامله کنند. از طریق قراردادهای هوشمند امکان تبادل هر گونه توکن ERC-20 در پلتفرم وجود دارد.
هدف اصلی بنکور، افزایش نقدینگیِ توکن‌هایی است که ارزش بازارشان چندان بزرگ نیست. شایان ذکر است که کارمزد بنکور به‌صورت کارمزد در شبکه اتریوم (GAS) محاسبه می‌شود.
بیسکیو
بیسکیو (Bisq) یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز بیتکوین است که امکان معاملات این ارز دیجیتال را با ارزهای فیات مهیا می‌کند. برای استفاده از این صرافی نیازی به احراز هویت و ارائه اطلاعات شخصی نیست. وجود یک نرم‌افزار متن‌باز برای رایانه‌های شخصی نیز یکی دیگر از مزیت‌های بیسکیو است.
استفاده از تور (Tor)، پردازش در رایانه کاربر و کیف پول‌های شخصی، باعث شده تا هیچ نقطه متمرکزی در عملیات مرتبط با این صرافی وجود نداشته باشد. نکته منفی این صرافی سرعت پایینِ آن است که به‌واسطه اجرای سیاست‌های امنیتی و حفظ حریم شخصی ایجاد شده است.
طبق گزارش‌ها، حجم معاملات بیسکو برای ارز دیجیتال مونرو، ۱۱۹,۰۰۰ دلار در روز است. ۱۵,۰۰۰ دلار بیتکوین و کمتر از ۵,۰۰۰ اتر نیز در این صرافی به‌صورت روزانه معامله می‌شود.
علی‌رغم حجم معاملات بسیار کم و سرعت پایین، می‌توان گفت که بیسکیو یکی از غیرمتمرکز ترین صرافی‌های در دنیاست.
وان اینچ (1inch.Exchange)
وان‌اینچ را می‌توان سرویسی متشکل از چندین صرافی غیرمتمرکز در نظر گرفت. در واقع وان‌اینچ چندین صرافی غیرمتمرکز در قالب یک پلتفرم است. امکان ثبت سفارشات محدود (Limit Order) در این صرافی وجود دارد و تنوع توکن‌های موجود نیز قابل‌قبول است. زمانی که یک سفارش در پلتفرم ثبت می‌کنید، سفارش شما در دفتر سفارشات چندین صرافی غیرمتمرکز قرار می‌گیرد.
از آنجا که وان‌اینچ یک پلتفرم با چندین صرافی مختلف است، کارمزد معاملات بر اساس معیار صرافی‌های موردنظر محاسبه می‌شود.
یونی سواپ
یونی‌سواپ (Uniswap)، برپایه بلاکچین اتریوم ساخته شده است و فقط با چند گام ساده می‌توانید با قراردادهای هوشمند، اتریوم و توکن‌های ERC-20 خود را مبادله کنید.
مبلغ کارمزد در این صرافی ۰.۳ درصد است که به‌شکل اتریوم و توکن ERC-20 پرداخت خواهد شد.
کایبر سواپ
کایبرسواپ (Kyberswap) را می‌توان یکی از بهترین صرافی‌های نسل جدید در پلتفرم‌های معاملات ارزهای دیجیتال دانست که به‌صورت غیرمتمرکز و همتابه‌همتا فعالیت می‌کند. این صرافی بر روی بلاکچین اتریوم اجرا شده و از جمله پلتفرم‌هایی است که بر روی تست‌نت راپستن (Ropsten) نیز فعال بوده است.
در این صرافی از قراردادهای هوشمند به‌منظور انجام و تسهیل تبادلات استفاده می‌شود. نکته مثبت دیگری که در ارتباط با این صرافی غیرمتمرکز وجود دارد، استفاده از ذخایر پویا یا دینامیک است که به شبکه امکان می‌دهد تا با فراهم کردن نقدینگی کافی، خدماتش را ارزان‌تر در اختیار کاربران قرار دهد.
این پروژه در کشور سنگاپور توسعه یافته است و دارای یک ارز دیجیتال مخصوص با نام «KNC» است. صرافی کایبر سواپ در نسخه‌های مخصوص وب و نسخه موبایل در اختیار کاربران قرار دارد.
