وضعیت قاونون گذاری ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف جهان

اقداماتی که در راستای قطع برق ماینرها در داخل کشور انجام شده به همراه خبر افزایش قیمت ارز دیجیتال برتر بازار در ماه ژوئن به سرتیتر بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی تبدیل شده است. از آن‌جایی که بیت‌کوین توانست در این مدت به قیمت‌هایی دست یابد که از سال ۲۰۱۷ دیگر شاهد آن نبودیم، افزایش نرخ هش و روند رو به رشد آن نشان از افزایش علاقه به این ارز دیجیتال دارد. در یکم جولای (۱۰ تیر)، نرخ هش شبکه بیت‌کوین از مرز ۶۹ کوینتیلیون هش در ثانیه (Eh/S) عبور کرد.

با این وجود، اقدامات اخیر نشان می‌دهد که قانون‌گذاری هنوز هم می‌‌تواند به استفاده از ارزهای دیجیتال در سراسر جهان تاثیر بگذارد. فضای استخراج بیت‌کوین در طول دو سال گذشته از شرایط محیطی نامطلوب و بد که بر این اکوسیستم سایه افکنده بود، گذر کرده و رونق گرفته است.

بر مبنای داده‌های بلاک‌چین دات‌کام، در طی ۶ ماه گذشته نرخ هش استخراخ بیت‌کوین روند رو به رشد ثابتی را طی کرده است.

اصطلاح ارز دیجیتالی

یکی از جنبه‌های جالب در بازار ارزهای دیجیتالی سیطره­‌ای از اصطلاحات استفاده شده برای توصیف این نوع از ارزها است.  در حالی که ارزهای دیجیتالی مبتنی بر تکنولوژی غیرمتمرکز  بلاکچین و رمزنگاری می‌باشند، اصطلاحی که برای توصیف آنها به کار می‌رود، متفاوت است. از جمله اصطلاحات مورد استفاده در کشورهای مختلف به عنوان مثال می‌توان به digital currency در کشورهای آرژانتین، تایلند و استرالیا، virtual commodity در کشورهای کانادا، چین و تایوان، crypto-token در آلمان، payment token در سوئیس، cyber currency در کشورهای ایتالیا و لبنان، electronic currency در کشورهای کلمبیا و لبنان و virtual asset در کشورهای هندوراس و مکزیک اشاره کرد.

نرخ هش استخراج بیت‌کوین در سال گذشته

علی‌رغم وجود فشار و موانع بزرگ در برخی از جنبه‌های این صنعت، مانند نوسان قیمت و اقدامات قانون‌گذاری، افزایش نرخ هش شبکه را می‌توان از نشانه‌های مثبت و دلگرم‌کننده برای اکوسیستم استخراج به حساب آورد.

در ادامه، کشورهای مهمی که فعالیت‌‌های گسترده‌ای در زمینه ارز دیجیتال در آن‌ها صورت گرفته و همچنین اقداماتی که در رابطه با این صنعت نوظهور اتخاذ کردند را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

برزیل

تعداد شرکت‌های دارای ارز دیجیتال در برزیل به رکوردهای جدیدی رسیده است – سازمان مالیاتی این کشور 12053 سازمان منحصر به فرد را ثبت کرده است که رمز ارز را در ترازنامه خود در آگوست 2022 اعلام کرده‌اند.

انگلستان

لایحه خدمات مالی و بازارها که در ماه ژوئیه معرفی شد، مجدداً بر قصد بریتانیا برای تبدیل شدن به یک مرکز ارزهای دیجیتال جهانی تاکید کرد. مقررات مربوط به استیبل کوین‌ها را گسترش داد و اصطلاح جدیدی را برای دارایی‌های تسویه دیجیتال (DSA) ابداع کرد.

السالوادور

در ابتدای سال 2022، 20 درصد از مشاغل شروع به پذیرش بیت‌کوین به عنوان روش پرداخت کرده‌اند. در ماه مه، السالوادور از 44 بانک مرکزی از کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان استقبال کرد تا در یک کنفرانس سه روزه به بحث در مورد شمول مالی و بحث درباره بیت‌کوین بپردازند.

جمهوری آفریقای مرکزی

در ماه آوریل، جمهوری آفریقای مرکزی (CAR) اولین کشور در این قاره بود که استفاده از ارزهای دیجیتال را در بازارهای مالی قانونی کرد. لایحه ارز دیجیتال به معامله‌گران و مشاغل اجازه می‌داد تا پرداخت‌های رمزنگاری‌شده را انجام دهند و همچنین راه را برای پرداخت مالیات به صورت رمزنگاری از طریق نهادهای مجاز باز کنند.

امارات متحده عربی

در ماه مارس، دبی یک چارچوب قانونی برای ارزهای دیجیتال با هدف محافظت از سرمایه‌گذاران و «طراحی استانداردهای بین المللی بسیار تضمین شده» برای حاکمیت صنعت ایجاد کرد.

چین

آمارها نشان می‌دهد چین یکی از پیشروترین کشورهای دنیا در زمینه استفاده گسترده از ارز دیجیتالی است. در حال حاضربا هدف مشارکت بیشتر در تنظیم چارچوب اقتصاد جهانی، کار استفاده آزمایشی از ارز دیجیتال چین در مناطق مختلف آغاز شده است.

چین در آذرماه سال جاری میلادی، ارز دیجیتال خود را به نام «رن مین بی» معرفی کرد و موجب غافلگیری جهان شد. گفتنی است چین می‌کوشد این ارز را با عنوان یوان دیجیتال در چهار شهر و در محل بازی‌های المپیک زمستانی  ۲۰۲۲ مورد استفاده قرار دهد.

آمارها حاکی است چین در حال حاضر جهان را در معاملات دیجیتال رهبری می‌کند و ۴۴ درصد از کل ارزش معاملات پرداخت‌های دیجیتال دنیا را به خود اختصاص داده است. این اولین ارز دیجیتال مستقل در جهان است و بنابراین چین کنترل کاملی بر گردش ارز خواهد داشت.

چنانچه چین بتواند ارز دیجیتال خود را به صورت کامل اجرایی کند، اقتصاد این کشور که دومین اقتصاد بزرگ جهان به شمار می‌آید به سوی یک جامعه بدون پول نقد پیش خواهد رفت طوری که مصرف کنندگان و کسب‌وکارها می‌توانند پرداخت‌های خود را با کیف پول‌های الکترونیکی به جای اسکناس‌های سنتی انجام دهند.

روسیه

قانون مربوط به دارایی‌های دیجیتال در کشور روسیه در ژانویه ۲۰۲۱ امضا شد، و بر اساس آن دارایی‌های دیجیتال از جمله ارزهای رمزنگاری‌شده به صورت قانونی مجاز به گردش مالی در این کشور هستند، همچنین در این قانون چگونگی صدور توکن‌های دیجیتال توسط نهادهای متمرکز توصیف شده است.

با این حال این قانون به ارزهای دیجیتال حقوق مساوی با ارزهای فیات مانند روبل را نمی‌دهد و فقط سازمان‌های مالی مجاز از سوی بانک مرکزی روسیه و همچین بورس‌های سهام روسیه می‌توانند مجوزهای لازم را برای فعالیت در این بازار ارائه دهند.

بر اساس دستور صادر شده توسط وزارت کار در این کشور، کارمندان دولت روسیه به صراحت از داشتن ارز رمزپایه منع شده‌اند.

ایران

جمهوری اسلامی ایران تا دی ماه سال ۱۳۹۶ در زمینه ارزهای رمزنگار وضعیتی خاکستری داشت اما با اعمال محدودیت توسط شورای عالی مبارزه با پولشویی در زمینه معامله ارزهای رمزنگار از جمله بیت‌کوین و استفاده از این پدیده مالی در بانک‌ها ارزهای رمزنگاری‌شده تا به امروز محدودیت پیدا کردند اما بر اساس تاکید ناصر حکیمی به عنوان معاون فناوری بانک مرکزی ایران قرار است تا چارچوب و سیاست نهایی بانک مرکزی در زمینه ارز رمزها تا پایان شهریور ماه ۹۷ اعلام شود؛ همچنین شرکت خدمات انفورماتیک وابسته به بانک مرکزی در حال طراحی و توسعه بستر رمز ارز ملی ایران هستند و در این میان چند نهاد دیگر از جمله پست بانک ایران در حال طراحی و توسعه ارز رمزنگار هستند؛ لازم به ذکر است که ایران علاوه بر جهت گیری به سوی استفاده از بستر و طراحی رمز ارز ملی با هم افزایی نهادها استخراج ارزهای رمزنگار را به عنوان صنعت پذیرفته و به دنبال استفاده از بستر استخراج ارزهای رمزینه و قانونی سازی واردات دستگاه‌های مخصوص ماینینگ است.

کانادا

کانادا خود را به عنوان کشور دوست‌دار ارز دیجیتال، که آشکارا امکان راه‌اندازی فارم برای عملیات استخراج را فراهم می‌کند، معرفی کرده است. این کشور در دسته‌بندی خود، بیت‌کوین را در رده کالاها قرار داده و با این شرایط کاربران را بسته به این‌که ارز دیجیتال را از چه طریقی به دست آوردند و چگونه مصرف می‌کنند، موظف به پرداخت مالیات می‌کند.

اگر یک کانادایی درآمد خود را به بیت‌کوین کسب کند، باید مالیات آن را بپردازد و یا حتی اگر از آن به عنوان ابزاری ذخیره ارزش و با هدف سرمایه‌گذاری نیز استفاده کند مشمول پرداخت مالیات بر درآمد می‌شوند.

سلوا اوزلی (Selva Ozelli)، یکی از اعضای تیم کوین‌تلگراف سال گذشته اشاره کرد که استخراج ارز دیجیتال در کانادا بسته به این‌که به عنوان یک کسب وکار مطرح است و یا تنها در حد یک سرگرمی شخصی است، ممکن است مشمول مالیات شود.

در شرایطی که فرد تنها برای علایق شخصی خود و در ابعاد کوچک مشغول این فعالیت باشد، مالیاتی برای آن در نظر گرفته نشده است. با وجود این‌که خرید و فروش و استفاده از ارز دیجیتال در این کشور مورد استقبال و کنترل‌شده است، اما عرصه ماینینگ به اندازه قابل توجهی دست‌نخورده و بکر باقی مانده است.

یکی از کاتالیزورها و تسریع‌کننده‌های اصلی جهت اتخاذ اقداماتی در این زمینه، فعالیت‌های شرکت تولید، توزیع و انتقال برق هایدرو کِبِک (Hydro-Quebec) و نهاد قانون‌گذار انرژی دولت کانادا بوده است. در ماه می‌۲۰۱۸، دولت استانی کبک، تعلیق فروش برق به اپراتورهای استخراج ارز دیجیتال را لغو کرد.

در این میان، بیش از ۱۰۰ متصدی استخراج بالقوه برای خرید برق از شرکت برق هایدرو کبک درخواست دادند که گزارش مصرف آن‌ها به بیش از ۱۰ تراوات در ساعت می‌رسد. هایدرو کبک دارای ۶۰ نیروگاه برق‌آبی است که در آن زمان نزدیک به ۱۳ تراوات در ساعت انرژی مازاد تولید می‌کرد.

در ژوئن ۲۰۱۸، شرکت هایدرو کبک قوانینی تصویب کرد که برمبنای آن شرکت‌های استخراج ارز دیجیتال آتی، باید پیشنهادها و مزایده خود برای برق را اعلام می‌کردند.

درخواست آن‌ها باید به عنوان موارد و پرونده‌های تجاری مورد تایید قرار بگیرد، یعنی مشخص شود که چه تعداد موقعیت‌ شغلی و چه اندازه درآمد و سرمایه‌گذاری‌ با توجه به عملیات آن‌ها ایجاد می‌شود.

بر اساس بخشی از این قوانین هایدرو کبک این اختیار را دارد که در طول دوره‌های افزایش تقاضا برای برق در این استان، افت بار و کاهش برق تامینی را برای برق مورد استفاده در عملیات استخراج اجرایی کند.

در عرض چند ماه، تامین‌کنندگان انرژی، با توجه به حجم بالای تقاضاهای این صنعت که در آن زمان از برق تامینی نیز پیشی گرفته بود، مجبور شدند پردازش درخواست‌های ماینرها را متوقف کنند.

تقریبا یک سال بعد، در آوریل ۲۰۱۹، نهاد قانون‌گذار انرژی دولت کانادا قوانین جدیدی را برای این بخش منتشر کرد که در واقع فرآیند دسترسی استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال به برق را از میان برداشت.

هایدرو کبک موظف بود که علاوه بر ۱۵۸ مگاواتی که در آن زمان به مشتریانش ارائه می‌کرد، ۳۰۰ مگاوات برق را علاوه بر ۲۱۰ مگاواتی که توزیع‌کنندگان شهری تامین می‌کردند، به صنایع بلاک‌چین اختصاص دهد.

شرکت‌های استخراج ارز دیجیتال به منظور دست‌یابی به این انرژی برق اختصاص داده شده، باید فرآیند گزینش را بگذرانند. معیارهای اصلی این گزینش عبارتند از؛ ایجاد موقعیت شغلی، صورت پرداخت حقوق، ارزش سرمایه‌گذاری.

جمهوری چک و ایسلند

با توجه به این‌که جمهوری چک خواستگاه اسلاش‌پول (Slushpool)، یکی از بزرگ‌ترین استخرهای استخراج جهان است، پس قرار گرفتن نامش در این لیست کاملا موجه است. این استخر ۷.۵ درصد از کل نرخ هش را تامین می‌کند.

این کشور اروپایی از منظر مواضع نظارتی و قانون‌گذاری نسبت به بیت‌کوین و به طور کل دیگر ارزهای دیجیتال رویکردی نسبتا ملایمی دارد. دولت چک، بیت‌کوین را یک دارایی قانونی به شمار نمی‌آورد و ارزهای دیجیتال را به عنوان یک دارایی ناملموس طبقه‌بندی کرده است.

به همین ترتیب، ایسلند با توجه به آب و هوای سرد و فراوانی منابع انرژی تجدید‌پذیرش، به قطب استخراج ارزهای دیجیتال تبدیل شده است.

در فوریه ۲۰۱۸، برآورد شد که مصرف برق این صنعت از کل مصرف برق خانگی در این کشور پیشی خواهد گرفت. در آن زمان، بر اساس گزارش‌ها، شرکت جنسیس ماینینگ (Genesis mining) بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق در ایسلند بود.

آمریکا

از آنجایی ایالات متحده آمریکا از چندین ایالت با قوانین مجزا تشکیل شده، اظهار نظر درباره چگونگی تنظیم قوانین و مقررات در این کشور دشوار است. به عنوان مثال در بعضی از ایالت‌های آمریکا معامله بیت‌کوین قانونی بوده اما و در برخی دیگر از آنها تجارت ارز دیجیتال زیر سوال است.

اما در هر صورت می‌توان گفت انعطاف‌پذیری تنظیم‌کنندگان ایالت متحده آمریکا تا به امروز سبب جذب بخش عمده‌ای از نوآوری‌های این صنعت شده است.

نهادی که در سطح فدرال بیشترین نگرانی را در رابطه با ارزهای دیجیتال دارد، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالت متحده SEC است، SEC آژانس مستقلی از دولت فدرال است که قوانین اوراق بهادار فدرال، بازارهای اوراق بهادار و کمیسیون تجارت آینده کالا CFTC را در این کشور تنظیم می‌کند.

در بسیاری از ایالت‌های آمریکا خرید بیت‌کوین کاملا قانونی است، در سال ۲۰۱۳ “وزارت خزانه‌داری آمریکا برای اجرای جرایم مالی” FINCEN، اعلام کرد سرمایه‌گذاری در رمز ارز و استفاده از آن به عنوان روشی برای پرداخت در این کشور منع قانونی ندارد، تنها به شرط آنکه فروشنده کالا یا خدمات مایل به قبول رمزارز به جای پول سنتی باشد.

در حقیقت هیچ یک از ایالت‌های آمریکا قوانین صریح و روشنی در خصوص منع خرید و فروش بیت‌کوین ندارند، به عنوان مثال تاکنون قوانین جدیدی در ایالت کالیفرنیا تنظیم نشده، در نتیجه وضعیت بیت‌کوین در این ایالت هنوز مشخص نیست.

در کشور آمریکا استخراج رمزارز نیز مانند سرمایه‌گذاری و معامله آن بلامانع بوده و هیچ محدودیت قانونی در این رابطه وجود ندارد.

استرالیا

آمارها نشان می‌دهد میزان استفاده از ارزهای دیجیتال در استرالیا روز به روز در حال افزایش است به نحوی که بانک مرکزی این کشور تصمیم گرفته است دلار دیجیتال عرضه کند.

به عبارت دیگر، این دلار دیجیتال همان پول رسمی کشور استرالیا خواهد بود که فقط به صورت دیجیتالی عرضه خواهد شد. گفتنی است همچنین می‌توان از این دلار دیجیتال که روی پلتفرم اتریوم عمل خواهد کرد، در سرمایه‌گذاری،‌ تسویه و پرداخت اقساط استفاده کرد.همچنین نتایج نظرسنجی‌های صورت گرفته در استرالیا نشان می‌دهد، ارزهای دیجیتال از محبوبیت فراوانی میان مردم این کشور برخوردار است.

نیوزیلند

نیوزلند در مقابل ارزهای رمزنگاری‌شده در حوزه بانکی همچنان سپر محافظتی خود را حفظ کرده و اعلام کرده تا استفاده از بیت‌کوین برای نهادهای خصوصی و غیر بانکی مجاز است و این دسته نهادها برای تبادلات مالی و ذخیره رمز ارز قادر هستند تا بدون اجازه بانک مرکزی از بستر ارزهای رمزنگار استفاده کنند.

ژاپن

کشور ژاپن تدوین و اجرای قوانین و مقررات مربوط به ارزهای دیجیتال را از سال ۲۰۱۷ آغاز کرده است. این کشور دارای پیشرفته‌ترین مقررات در خصوص ارزهای دیجیتال در کل جهان است.

استفاده از ارز دیجیتال و فعالیت صرافی‌های مبتنی بر آن در این کشور قانونی است. اما لازم است نام صرافی به عنوان ارائه‌دهنده خدمات تبادل دارایی در آژانس خدمات مالی ژاپن ثبت شده باشد.

به طور کلی پروسه نظارتی در این کشور سختگیرانه بوده و حدودا ۶ ماه به طول می‌انجامد، طبق قوانین ژاپن انتشار شایعات دروغ درباره ارزهای دیجیتال جرم محسوب می‌شود. با این همه تاکنون مقرراتی در رابطه با استخراج ارز دیجیتال در ژاپن وضع نشده و استخراج به خودی خود در تعریف Exchange Service قرار نمی‌گیرد.در ژاپن از دیجیتال، معامله آن، استخراج، وام و کسب درآمدهای دیگر از آن، به عنوان درآمدهای متفرقه طبقه‌بندی شده و نرخ مالیات آن تا ۵۵% در نظر گرفته می‌شود.

کره جنوبی

گزارشها نشان می‌دهد به تازگی استفاده از ارزهای دیجیتال در کره جنوبی که به عنوان یک کشور توسعه یافته و پیشرفته در جهان به شمار می‌آید روز به روز در حال افزایش است.

آمارها نشان می‌دهد مردم این کشور اخیرا علاقه زیادی به ارزهای دیجیتال از خود نشان داده‌اند و دولت این کشور نیز موضع مخالفی در این خصوص ندارد.

در حال حاضر بانک مرکزی کره جنوبی در حال انجام تحقیقات لازم برای راه‌اندازی ارز دیجیتال است. مقامات بانک مرکزی کره جنوبی نیز در دسامبر سال گذشته میلادی کارگروهی برای بررسی ارزهای مجازی تشکیل دادند ولی این را هم گفتند که هدف از این کار کنترل فعالیت سایر کشورها در این زمینه است و قصد ندارند یک ارز دیجیتال راه‌اندازی کنند.

در نهایت رشد روز افزون سایر کشورها مثل چین، ژاپن و آمریکا در این زمینه سبب شد سیاستهای این کشور در زمینه راه‌اندازی ارز دیجیتال تغییر کند.

هند

بر اساس اعلام دولت هند در سال ۲۰۱۸، استفاده از ارز دیجیتال به عنوان پول رایج و وسیله پرداخت در این کشور غیرقانونی بوده اما معامله و سرمایه‌گذاری در این بازار مانعی ندارد.

با وجود اینکه دولت هند هنوز چارچوب نظارتی مشخصی را در رابطه با بازار ارزهای دیجیتال تدوین نکرده اما از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران این بازار می‌خواهد تا جوانب احتیاط را در هنگام فعالیت در این بازار در نظر بگیرند.

بانک مرکزی هند به شهروندان این کشور اخطار داده که تاکنون هیچ‌گونه مجوزی در خصوص فعالیت نهادها و شرکت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال صادر نکرده است.

مفهوم بیت‌کوین و به طور کلی رمزارز در بازار مالی هند کاملا جدید است، ظاهرا دولت این کشور هنوز مالیات ارزهای دیجیتال را در قوانین اساسنامه خود وارد نکرده است.

با این حال نمی‌توان اخذ مالیات بر ارز دیجیتال را به طور کلی در کشور هند منتفی دانست، زیرا قوانین مالیات هند همواره درصدد اخذ مالیات بر درآمد دریافتی، صرف نظر از شکل درآمد بوده است.

بر طبق گزارشات جدید قانون‌گذاران هند در تلاش ایجاد ممنوعیت گسترده در زمینه ارزهای دیجیتال از جمله در حوزه استخراج، معامله، انتقال، نگهداری و صدور رمزارز هستند.

مالزی

مالزی یکی از کشورهای پیشتاز در زمینه استفاده از ارزهای دیجیتال در جهان اسلام است. این کشور در اسفند ۱۳۹۶ اولین پول دیجیتال «اسلامی» را در جهان معرفی کرد.

در حال حاضر،‌ ارزهای دیجیتال به صورت قانونی برای معامله در صرافی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و قابل تعویض با هرگونه پول هستند.

دولت مالزی می‌کوشد قانون‌گذاری‌های لازم جهت شفافیت ارز دیجیتال مانند بیت‌کوین، اتریوم و ریپل را انجام دهد.

همچنین هرگونه فعالیت در خصوص ارزهای دیجیتال، به منظور جلوگیری از هرگونه پولشویی، فعالیت‌های تروریستی اقتصادی و فعالیت‌های خلاف شرع، باید تحت نظارت گروه گزارش سازمان پولشویی دولت مالزی قرار گیرد.

به تازگی بانک «کنانگا» که یکی از بزرگترین بانک‌های مالزی است، اعلام کرده که ۱۹ درصد از سهام یکی از صرافی‌های رمز ارز در این کشور مالزی را خریداری کرده و از این طریق به سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال وارد شده است.

در حال حاضر مالزی و ژاپن همکاری‌های موثری در زمینه استفاده از ارزهای دیجیتال انجام داده‌اند و می‌کوشند همکاری‌های مشترکی در زمینه ایجاد بستری برای انجام معاملات آنلاین با استفاده از ارزهای دیجیتال در مالزی انجام دهند.