کاردانو نام بلاکچین مرجع ارز دیجیتال آدا (Ada) است که امکان نقل و انتقال این ارز را ممکن می‌کند. این بلاکچین و این ارز دیجیتال مانند بلاک چین‌ها و ارزهای دیجیتال دیگر آینده پول را شکل می‌دهند و تراکنش‌هایی سریع و ایمن که امنیت آن‌ها به‌دلیل استفاده از روش‌های رمزنگارانه تضمین شده است را ممکن می‌کنند. در این مقاله بلاک چین کاردانو و ارز دیجیتال آن یعنی آدا را آموزش می‌دهیم و مزایا و معایب آن را بررسی می‌کنیم. آخرین بروزرسانی بلاکچین نیز مانند بلاک چین اتریوم امکان استفاده از قراردادهای هوشمند و راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را در اختیار کاربر قرار می‌دهد؛ با این تفاوت که مقیاس‌پذیری آن به‌طور قابل‌توجهی از اتریوم بیشتر است. از همین رو القابی از قبیل قاتل اتریوم (Ethereum Killer) و اتریوم ژاپنی را به کاردانو نسبت می‌دهند. کاردانو برای افزایش مقیاس‌پذیری از معماری چندلایه و منحصربفردی استفاده می‌کند که در قسمت‌های بعد به دقت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. یکی از ویژگی‌هایی که کاردانو را از بلاک چین‌های مشابه خود متمایز می‌کند این است که این بلاکچین برخلاف غالب همتایان خود بر اساس یک وایت‌پیپر اولیه طراحی نشده است؛ بلکه طراحی و توسعه آن مرهون تحقیقاتیست که یک تیم بزرگ از محققان (در زمینه‌های مختلف) در طی دو سال انجام داده‌اند. از همین رو کاردانو را بلاک چینی بر پایه یک فلسفه دقیق علمی می‌خوانند.
چرا ارز دیجیتال کاردانو به وجود آمد؟
ارز دیجیتال کاردانو برای حل سه مشکل موجود در ارزهای دیجیتال نسل اول و دوم ایجاد شد:
- مقیاس‌پذیری
- عملکرد بین سیستمی (Interoperatability)
- پایداری
۱– مقیاس‌پذیری
مثل بسیاری ارزهای دیجیتال نسل سوم چون ترون، پای نتورک و نانو که بخش مهمی از طراحی برای افزایش سرعت تراکنش‌ها است، ارز دیجیتال کاردانو نیز نقشه‌هایی نیز برای ایجاد بستری جهت استفاده گسترده از ارزهای دیجیتال دارد.
ارز دیجیتال کاردانو این مسئله را از سه جنبه حل می‌کند.
الف- سرعت تراکنش‌ها
ارز دیجیتال کاردانو برای افزایش سرعت تراکنش‌ها مثل ارز دیجیتال تلگرام از یک نسخه تغییریافته از فرآیند اثبات دارایی (Proof of Stack) استفاده می‌کند. برای آشنایی با فرآیند اثبات دارایی حتما مقاله ما در مورد ارز دیجیتال ترون را بخوانید.
در فرآیند اثبات دارایی، تایید تراکنش‌ها و دریافت کارمزد آن تراکنش‌ها، به نودی (Node) می‌رسد که در رای‌گیری بین شرکت‌کننده‌ها برنده شده است. برای اینکه کسی یک نود باشد باید حداقلی از آن ارز دیجیتال را در کیف پول خود داشته باشد. هر چه میزان دارایی فرد بیشتر باشد، احتمال برنده شدنش در رای‌گیری افزایش می‌یابد.
ارز دیجیتال کاردانو از فرآیند اثبات دارایی اوروبوروس (Ouroboros Proof of Stack) استفاده می‌کند.
فرآیند اثبات دارایی اوروبوروس
در ارز دیجیتال کاردانو چند نود برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌شوند. به این نودها اسلات لیدر (Slot Leader) گفته می‌شود.
در سیستم ارز دیجیتال کاردانو زمان به بازه‌هایی به اسم اپیک (Epoch) تقسیم می‌شود. هر اپیک نیز به بازه‌های کوچک‌تری به نام اسلات (Slot) تقسیم می‌شود. در این سیستم تنظیم‌شده که در هر اسلات یک بلاک تولید شود.
پس‌ازآن شبکه برای هر اسلات یک نود را به‌عنوان لیدر (Leader) آن اسلات انتخاب می‌کند که همان‌طور که گفتیم به آن‌ها اسلات لیدر گفته می‌شود. این اسلات لیدرها کارشان این است که تراکنش‌های منتشرشده در شبکه در آن بازه زمانی را تایید کنند، با آن بلاک بسازند و به بلاکچین متصل کنند.
یعنی برای هر اسلات تنها یک نفر یا نود تعیین می‌شود و آن فقط می‌تواند در آن اسلات تعیین‌شده تراکنش‌ها را تایید کند.
اگر به هر دلیل اسلات لیدر، تایید تراکنش‌های اسلات تعیین‌شده را در مدت‌زمان تعیین‌شده انجام ندهد یا کلا هیچ کاری در این باره نکند، تایید تراکنش‌های آن اسلات و تولید بلاک از آن‌ها به نود دیگری واگذار می‌شود. حالا این نود باید صبر کند که دوباره به‌عنوان یک اسلات لیدر انتخاب شود.
این فرآیند باعث می‌شود شبکه ارز دیجیتال کاردانو بسیار قابل توسعه و مقیاس‌پذیر باشد؛ زیرا در صورت افزایش تعداد تراکنش‌ها می‌توان تعداد اسلات‌های هر اپیک را افزایش داد.
از آن‌سو هم‌زمان می‌تواند چند خط زمانی یعنی چند اپیک را به‌صورت موازی جلو برد تا جوابگوی نیاز کاربران باشد.
ب- پهنای باند
مشکل بعدی که مانع از مقیاس‌پذیری ارزهایی مثل بیت‌کوین می‌شود، پهنای باند شبکه است. بیت‌کوین یک شبکه فردبه‌فرد (Peer to Peer) است. در نتیجه وقتی تراکنش جدید یا بلاک جدیدی در شبکه تولید می‌شود، این داده‌ها باید به‌صورت فردبه‌فرد بین همه نودها توزیع شود.
این سیستم توزیع کند است و به همین دلیل قید زمانی ده دقیقه بین تولید بلاک‌ها در شبکه بیت‌کوین گذاشته شده است که تضمین کند پیش از تولید بلاک جدید، همه نودها از اتفاق‌های قبلی با خبر هستند.
در این حالت اگر حجم تراکنش‌ها بیشتر شود و بخواهیم همچنان با همان سرعت پیشین، تراکنش‌ها را تایید کنیم، باید هر نود اینترنت خوب با پهنای باند زیادی داشته باشد که تایید تراکنش‌ها کند نشود. مشخص است که پهنای باند را تا جایی می‌شود افزایش داد. در نهایت باید در نقطه آن را متوقف شود. تازه مسئله کندی تولید بلاک‌ها نیز وجود دارد.
برای جلوگیری از این کار، در ارز دیجیتال کاردانو خود شبکه به زیرشبکه‌هایی (sun-networks) تقسیم می‌شود. در این سیستم تعدادی از نودهای نزدیک به هم با تکنیکی به نام پیکربندی بین‌شبکه‌ای بازگشتی (Recursive InterNetwork Architecture) یا RINA به زیرشبکه‌هایی تقسیم می‌شود.
هر نود در یک زیرشبکه قرار می‌گیرد و با نودهای داخل آن زیر شبکه تعامل می‌کند. این پیکربندی به‌گونه‌ای است که باعث می‌شود بیشتر تراکنش‌های هر نود با نودهای دیگری که در داخل آن زیرشبکه قرار دارند، انجام شود.
مشخصا هر نود می‌تواند در صورت لزوم با نودهای دیگری در زیرشبکه‌های دیگر نیز داده مبادله کند، اما کل داستان اینجاست تا جای ممکن این تعامل‌ها بین اعضای زیرشبکه‌های مختلف حداقل شود.
ج- ذخیره‌سازی
مسئله ذخیره‌سازی شاید چند سال پیش یک مسئله مهم در ارزهای دیجیتال بود. در بلاک‌چین‌های ارزهای دیجیتال، تاریخچه تمام تراکنش‌ها از اولین لحظه آغاز به کار شبکه ثبت می‌شود. به همین دلیل عجیب نیست که میزان فضای ذخیره‌سازی لازم برای ذخیره کردن این‌همه داده زیاد باشد؛ اما راستش این حجم ذخیره‌سازی قبلا عدد بزرگی به‌حساب می‌آمد.
شاید بیت‌کوین که قدیمی‌ترین ارز دیجیتال است حجیم‌ترین بلاکچین را داشته باشد؛ اما حجم فایل بلاکچین بیت‌کوین فقط کمی بیشتر از ۲۰۰ گیگابایت است. در طول این سال‌ها هزینه تولید ابزارهای ذخیره‌سازی آن‌قدر پایین آمده است که این ۲۰۰ گیگابایت رقمی به‌حساب نمی‌آید.
در نتیجه این بخش از پروژه کاردانو که برای کاهش حجم داده‌ها بود، دیگر ادامه پیدا نکرد.
۲– عملکرد بین سیستمی در ارز دیجیتال کاردانو
خود این مسئله عملکرد بین‌سیستمی که ارز دیجیتال کاردانو به دنبال حل آن است، دربرگیرنده دو مسئله دیگر است.
مسئله اول در دنیای ارزهای دیجیتال این است که علی‌رغم اینکه بیش از ۵۰۰ ارز دیجیتال وجود دارد، غیر از ارزهایی مثل ارز دیجیتال تتر که بر پایه ارزهای دیجیتال دیگر ساخته شده‌اند، بقیه ارزهای دیجیتال خیلی نمی‌توانند با هم تعامل و کار کنند.
تیم توسعه کاردانو به این مسئله امید دارد که در آینده بتواند ابزارهایی بسازد که باعث شود ارزهای دیجیتال مختلف با یکدیگر تعامل کنند. در نتیجه بتوان مثلا به‌راحتی یک ارز دیجیتال را به ارز دیجیتال دیگری تبدیل کرد.
یکی از اهداف بسیار بلندپروازانه ارز دیجیتال کاردانو این اشت که این شبکه در نهایت به چیزی به اسم «اینترنت بلاک‌چین‌ها» تبدیل شود؛ یعنی این ارز دیجیتال واسطه‌ای را فراهم کند که بین بلاکچین ارزهای دیجیتال گوناگون تعامل، تبادل داده‌ها و مبادله ارزهای دیجیتال به وجود آید.
مشکل دوم هم در این دنیای ارزهای دیجیتال این است که بانک‌ها و موسسات مالی در دنیا تمایلی برای استفاده از آن‌ها ندارند؛ زیرا در ارزهای دیجیتال تبادلات مالی به‌صورت ناشناخته صورت می‌گیرد و این چیزی است که بانک‌ها دوست ندارند.
بانک‌های می‌خواهند هنگام تراکنش علاوه بر خودش واکنش، بدانند که پول از چه کسی به چه کسی می‌رود و در راستای اجرای قواعد بین‌المللی و جلوگیری از پول‌شویی حتی دوست دارند بدانند چرا یک تراکنش خاص انجام می‌شود.
ارز دیجیتال کاردانو با روشی که در نهایت باعث جدا شدن داده‌های تراکنش‌ها از داده‌های قراردادهای هوشمند می‌شود، امکانی فراهم می‌آورد که کاربران در صورت تمایل بتوانند چنین اطلاعات شخصی موردنیاز بانک‌ها را که به آن‌ها متادیتای (Metadata) تراکنش می‌گویند نیز مبادله کنند.
۳– پایداری
شرکت‌ها و تیم‌هایی که می‌خواهند یک ارز دیجیتال را توسعه دهند، برای به دست آوردن سرمایه موردنیاز، در مقطعی یک عرضه اولیه سکه‌های ارز دیجیتال (Initial Public Offer) یا ICO برگزار می‌کنند. در این حالت کسانی که می‌خواهند در ارز دیجیتال مذکور سرمایه‌گذاری کنند و سود ببرند، تعداد مشخصی توکن را از شرکت پیش‌خرید می‌کنند.
شرکت هم با سرمایه‌ای که از این راه جمع کرده، بقیه شبکه را توسعه می‌دهد؛ اما مشکل اینجاست در بیشتر پروژه‌ها این سرمایه جمع شده از ICO برای توسعه کامل شبکه کافی نیست.
به همین دلیل در ارز دیجیتال کاردانو این قاعده گذاشته شده است که همواره درصدی از همه تراکنش‌ها در یک حساب اختصاصی پس‌انداز شود. با این کار وقتی یک تیم یا افرادی، پیشنهادی برای توسعه و پیشبرد شبکه دارند و آن‌ها را ارائه می‌دهند ممکن است بودجه توسعه آن را نیز برنده شوند.
زیرا این پیشنهاد‌های توسعه و تغییر بین فعالین شبکه به رای گذاشته می‌شود. وقتی یکی از این پیشنهادها بیشترین رای را به دست آورد، دارایی این حساب پس‌انداز به آن گروه یا آن تیم داده می‌شود تا آن تیم توسعه سیستم را ادامه دهد.
